Ургентна перикардиоцентеза

0

Дефиниција

Перикардиоцентеза е процедура при која се поставува игла во перикардниот простор за да се отстрани течноста од него. Во оваа статија ќе се зборува за ургентната перикардиоцентеза, која претставува животоспасувачка мерка во третманот на срцевата тампонада.

Индикации

-Тампонада на срцето со хемодинамско засегање

Срцевата тампонада е ургентна состојба при која доаѓа до брзо насобирање на течност под притисок во перикардот. Течноста врши компресија на срцевите шуплини, а перикардот има ограничена можност за комплијанса. Штом тоа негово растегнување премине одредена граница, компримирањето на полнењето на срцевите шуплини доведува до хемодинамски колапс. Тампонадата најчесто е предизвикана од излив на крв по повреда на срцевиот мускул.

Тука погледнете видео анимација за срцева тампонада.

-Беспулсна електрична активност

БЕА (постар термин е електромеханичка дисоцијација) претставува отсуство на контракција на миокардот иако на ЕКГ-мониторот се забележува електрична активност. Поради губење на кардијалниот output доаѓа до прекин на крвоснабдувањето на мозокот што се манифестира со губење на свеста и прекин на спонтаното дишење. БЕА во овој случај е предизвикана од срцевата тампонада.

Контраиндикации

Апсолутна контраиндикација за перикардиоцентеза е немање на доказ за ефузија по направената ехокардиографија. Како релативна контраиндикација може да биде некое растројство во коагулацијата на крвта.

Клинички знаци

Клиничка слика на пациент со потреба за итна перикардиоцентеза:

-Глад за воздух, сомнолентност, конфузија;

-Тенок пулс + pulsus paradoxus. Нормалното инспираторно намалување на систолниот крвен притисок при инспириум се продлабочува. Формалната дефиниција на pulsus paradoxus гласи: Инспираторен пад на систолниот крвен притисок поголем од 10 mmHg.;

-Дистензија на југуларни вени + намалување на систолниот крвен притисок;

-Тахикардија;

-EКГ наод за electrical alternans кај симптоматски пациент. Electrical alternans е ЕКГ феномен кој се карактеризира со различни варијации на правецот, амплитудата и траењето на ЕКГ компонентите (P, PR, QRS, R-R, ST, T, U).

ЕКГ наод за electrical alternans – разлика во амплитудите на QRS-комплексите:

Дијагностички процедури

Кај хемодинамски нестабилен пациент кој има јасна клиничка слика на срцева тампонада не треба да се губи време на дијагностички испитувања. Сепак, доколку е можно, треба да се направи:

-итна ехокардиографија;

-RTG Pulmo et cor за исклучување на пнеумоторакс.

Опрема за перикардиоцентеза

-18 gauge спинална игла;

-30-60 ml шприц;

-Флексибилна guide-жица;

-Дилататор;

-Pigtail катетер;

-EКГ Монитор.

Пристапи

-Субксифоиден – Иглата се инсертира помеѓу processus xiphoideus и левиот ребрен лак во aгол од 35-40 степени на кожата. Таа се насочува кон: десното рамо, fossa jugularis sternalis или левото рамо.

-Парастернален – Иглата се инсертира нормално на кожата во 5-тиот лев интеркостален простор, до работ на стернумот.

Пожелно е, доколку сме во можност, иглата да ја инсертираме со помош на ехосонографско водење. Притоа сондата се поставува во супкостална позиција за визуелизација на максималната ефузија и лоцирање на виталните структури. Иглата се инсертира со парастернален пристап на местото каде се визуелизира најголемата количина на течност.

Техника на изведување

Пред изведувањето на перикардиоцентезата треба да се направи соодветна припрема на пациентот:

-O2 и ЕКГ мониторирање;

-Пациентот се исправа во седната положба под агол од 15-30 степени;

-Обезбедување на стерилно работно поле;

-Локална анестезија.

По соодветната припрема, се започнува со перикардиоцентезата. Процедурата ја изведуваме во неколку чекори:

1. Ја приврзуваме спиналната игла од 18 gauge на 10-30 mL шприц;

2. Ја инсертираме и придвижуваме иглата користејќи го субксифоидниот или парастерналниот пристап;

3. Ако се појават ЕКГ промени на мониторот, запираме и ја враќаме иглата наназад;

4. Нежно аспирираме;

5. Перикардот се достига на 6-8 cm под кожата кај возрасните;

6. Во моментот кога ќе се аспирира течност, престануваме да ја движиме иглата;

7. Ја инсертираме флексибилната guide-жица;

8. Ја ваѓаме иглата;

9. Го поставуваме ткивниот дилататор;

10. Го ваѓаме дилататорот и го поставуваме pigtail катетерот над guide-жицата;

11. Го внесуваме катетерот во перикардниот простор;

12. Ја ваѓаме guide-жицата и го поврзуваме катетерот со систем за дренажа;

13. Правиме ехокардиографија за проценка.

Конфирмација за успешност на процедурата претставува аспирирање на течност од перикардијален извор: не-хеморагична течност или крв која не коагулира (дефибринирана). При аспирација на крв секогаш треба да се елиминира можноста за пункција на миокардот. Коагулирањето на крвта не ја потврдува интракардијалната аспирација. Сепак, во моментот на пункција на миокардот, веднаш настануваат ЕКГ промени на мониторот. Затоа при перикардиоцентезата, секогаш треба да се внимава на ЕКГ-мониторот.

Во следното видео се прикажани срцева тампонада и перикардиоцентеза, со осврт на улогата на ехокардиографијата во дијагнозата и третманот:

iFrame

Компликации на перикардиоцентезата

При неправилно изведување на перикардиоцентезата можат да настанат компликации:

-Не се аспирира течност;

-Пнеумоторакс;

-Повреда на миокардијален/коронарен крвен сад;

-Хемоперикард;

-Воздушна емболија;

-Дисритмии;

-Cardiac arrest или смрт;

-Повреда на хепар;

-Инфекција.

Приметете ја промената на ритамот на ЕКГ при засегање на миокардот. При изведувањето на процедурата треба внимателно да се следат ЕКГ промените на мониторот.

-авторски текст, не смее да се користи зa комерцијални цели и/или реемитување-

Д-р Благоја Стефановски е роден на 03.11.1984 год. во Охрид, каде го завршува своето основно и средно образование. Дипломира на Медицинскиот Факултет на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје во 2009 година. За време на студирањето во повеќе наврати се вклучува во активностите на Медицинскиот студентски сојуз. За споменување се ангажманот како претседател на Локалната програма за студентска размена во Охрид во 2008 г. и учеството во организацијата на Генералното годишно собрание на IFMSA (International Federation of Medical Students’ Associations) кое во август 2009 г. се одржа во Охрид. Во август 2008 г. стажира на Универзитетската клиника по гастро-ендокрина хирургија во Вроцлав, Полска. Активист е во Националната фондација за трансплантација и Црвен Крст - Охрид. Сертификати и признанија: Учество во организација и партиципација на кардиолошка меѓународна работилница – „CTO – Tips and tricks, with George Sianos“, Охрид 05.04.2012. Благодарница од Македонско Лекарско Друштво - За активно учество во извршувањето на целите и задачите на МЛД, 07.04.2013. Во периодот јуни-јули 2013 г. успешно минува програма на медицинска едукација за кардијална катетеризација и ангиографии на Кардиолошкото одделение во болницата Florence Nightingale во Истанбул, Турција, под менторство на проф. д-р Ведат Ајтекин и проф. д-р Нуран Јазиџиоглу. Презентирање на тема: „One-year clinical outcomes of percutaneous treatment with drug-eluting balloons: Results from our Center's registry“ на 5-тиот Македонски Кардиолошки Конгрес, јуни 2014 г. Во периодот август-септември 2015 г. минува програма на медицинска едукација од областа на интервентната кардиологија на Кардиолошкото одделение во болницата Liv во Улус, Истанбул, Турција, под менторство на д-р Алп Бурак Чатакоглу и д-р Енис Огуз. Учество во организација и партиципација на меѓународна работилница: „Периферна артериска болест, предизвици и третман“, со главен едукациски инструктор д-р Ара Угурлуоглу, Мецицински Универзитет Парацелзус – Салцбург Австрија, во Охрид 18.12.2015. Професионален ангажман: ЈЗУ Завод за превенција, лекување и рехабилитација на кардиоваскуларни заболувања - Охрид, специјализант по кардиологија. Наша цел е да ги активираме, а потоа и поврземе докторите по медицина и стоматологија од Р.Македонија. Само со Ваша помош и вклучување, можеме да направиме оваа веб-страна да стане вистински форум на здравјето и место кое сите доктори во државава ќе го чувствуваат како свое.